Poliakrilamida (PAM) ialah polimer yang biasa digunakan dalam pelbagai aplikasi industri dan alam sekitar. Ia boleh wujud dalam keadaan ionik yang berbeza berdasarkan jenis ion yang dikaitkan dengan tulang belakang polimer. Dua bentuk utama poliakrilamida berdasarkan cas ionik ialah poliakrilamida anionik (APAM) dan poliakrilamida kationik (CPAM). Berikut adalah perbezaan utama antara keduanya:

1. Caj ionik:

- APAM: Poliakrilamida anionik membawa cas negatif pada tulang belakang polimernya kerana kehadiran kumpulan berfungsi anionik, seperti kumpulan karboksilat (-COO-) atau sulfonat (-SO3-). Kumpulan ini berpecah dalam air, menghasilkan rantai polimer bercas negatif.

- CPAM: Poliakrilamida kationik mempunyai cas positif pada tulang belakang polimernya kerana kehadiran kumpulan berfungsi kationik, seperti amino (-NH2) atau kumpulan ammonium kuaternari (-N+(CH3)3). Kumpulan ini berpecah dalam air, menghasilkan rantai polimer bercas positif.

2. Aplikasi:

- APAM: Poliakrilamida anionik digunakan terutamanya dalam aplikasi di mana pemberbukuan, penjelasan dan pemendapan zarah bercas negatif atau pepejal terampai diperlukan. Ia biasanya digunakan dalam rawatan air sisa, penyahairan enap cemar, perlombongan, dan aplikasi medan minyak.

- CPAM: Poliakrilamida kationik digunakan apabila pemberbukuan dan pengasingan pepejal-cecair zarah bercas positif atau pepejal terampai diperlukan. Ia sering digunakan dalam industri seperti pembuatan kertas, tekstil, rawatan air, dan sebagai bantuan pengekalan dalam pembuatan kertas.

3. Mekanisme pemberbukuan:

- APAM: Poliakrilamida anionik berinteraksi dengan zarah atau koloid bercas negatif dalam ampaian melalui tarikan elektrostatik. Caj negatif pada rantai polimer APAM menarik dan meneutralkan zarah, mengakibatkan pembentukan flok yang lebih besar dan membantu dalam pemendapan atau penyingkiran mereka.

- CPAM: Poliakrilamida kationik berinteraksi dengan zarah atau koloid bercas positif dalam ampaian melalui tarikan elektrostatik. Caj positif pada rantai polimer CPAM menarik dan meneutralkan zarah, membawa kepada pembentukan flok yang lebih besar dan memudahkan pengendapan atau pemisahannya.

4. Kecekapan dalam Julat pH Berbeza:

- APAM: Poliakrilamida anionik lebih berkesan dalam julat pH neutral hingga alkali (pH 6-10), di mana cas negatif pada polimer kekal stabil.

- CPAM: Poliakrilamida kationik lebih cekap dalam julat pH berasid hingga neutral (pH 4-8), di mana cas positif pada polimer kekal stabil.

Adalah penting untuk ambil perhatian bahawa terdapat juga poliakrilamida bukan ionik yang tidak membawa cas ionik. PAM bukan ionik ini sering digunakan untuk aplikasi seperti pelinciran, pengurangan geseran dan pemulihan yang dipertingkatkan.